Rosnące ceny gazu i zapowiadane zmiany w rozliczeniach prosumentów powodują, że gminy tracą orientację, jaki przyjąć kurs w zmaganiach o czystą i tanią energię. Eksperci przewidują, że coraz większe znaczenie w liczeniu kosztów będzie miała termomodernizacja

Koszt zakupu gazu na Towarowej Giełdzie Energii na styczeń kolejnego roku w październiku 2020 r. wynosił 73,75 zł/MWh, a rok później, w październiku 2021 r. już 420,2 zł/MWh - podał Urząd Regulacji Energetyki. To wzrost o 470 proc. URE wyjaśnia, że od początku 2021 r. ceny gazu ziemnego rosną w całej Europie, a to przekłada się na ceny na rynku detalicznym.

Temat w ubiegłym tygodniu został poruszony na posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Samorządowcy chcieliby programu osłonowego dla tych gmin, w których ceny gazu poszybowały. I przyznają, że chodzi przede wszystkim o ogrzewanie szkół i domów opieki społecznej.

Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST, podkreśla, że w wysokości subwencji oświatowej nie uwzględniono inflacji - to już znaczny problem. Do tego dochodzą szybujące ceny gazu. W jednostkach z dużą liczbą szkół płace stanowią pierwszą pozycję w strukturze kosztów, drugą media. - Co mają zrobić samorządy, które gazem ogrzewają kilkadziesiąt lub, w przypadku większych samorządów, kilkaset szkół? Nie możemy nie ogrzewać szkół, szpitali, domów opieki społecznej - zaznacza.

Jakie rozwiązania proponują samorządowcy? Fundusz, do którego mogłaby wnioskować gmina o dopłatę w wysokości wzrostu kosztów opłat w porównaniu do ubiegłego roku. Inne możliwe rozwiązanie to - jak dodaje Marek Wójcik - podniesienie kwoty subwencji oświatowej o około 3-4 mld zł.

Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, zaznaczył podczas posiedzenia KWRiST, że na razie nie ma takich planów. Jednocześnie rząd planuje tarczę antyinflacyjną, która ma złagodzić podwyżki, w tym cen gazu oraz wsparcie osłonowe dla najuboższych.

Ani gaz, ani fotowoltaika

Gminy odporne na obowiązek wymiany kopciuchaZobacz również

Rosnące ceny gazu to problem dla gmin, które stawiały na to paliwo, chociażby w związku z walką ze smogiem i rosnącymi kosztami emisji CO2. Wymiana kopciuchów idzie sprawnie w tych miejscowościach, które miały rozbudowaną sieć gazową, m.in. w gminach małopolskich, w tzw. krakowskim obwarzanku. Gaz jest też pierwszym wyborem mieszkańców, którzy wymieniają trujący węglowy piec w ramach rządowego programu „Czyste powietrze”.

Jakie konsekwencje dla walki ze smogiem będą miały rosnące ceny gazu? - Nie ma jasnej perspektywy, w jakim kierunku zmierzamy - tak główny problem definiuje Krzysztof Iwaniuk, wójt gminy Terespol, przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP. - O tym, że gaz jest paliwem przejściowym, wiadomo. Można się też było spodziewać w dłuższej perspektywie rosnących cen tego paliwa - dodaje.

Podkreśla przy tym, że zwłaszcza mieszkańcy regionów wiejskich, w rozproszonej zabudowie, są w kropce. Tam nie ma mowy o rozbudowie sieci gazowej, a jedynym sensownym obecnie rozwiązaniem, ze względu na rosnące koszty gazu, są pompy ciepła. Koszt ich zakupu jest jednak znacznie wyższy niż kotłów gazowych. W dodatku pojawią się kolejne bariery. Przejście na pompy ciepła opłaca się bowiem w połączeniu z fotowoltaiką. Natomiast od 1 kwietnia mają się zmienić zasady rozliczenia prosumentów - tak zakłada znowelizowana przez Sejm ustawa o odnawialnych źródłach energii (za jej odrzuceniem opowiedział się Senat i przygotował własną propozycję; ustawa czeka na ponowne rozpatrzenie przez posłów). Korzystny dla prosumentów system opustowy, w którym sieć jest wirtualnym magazynem energii, ma być zastąpiony modelem sprzedażowym (net-billingu).

- Na jaką zmianę mam więc namawiać mieszkańców? - pyta Krzysztof Iwaniuk. Przyznaje, że w jego gminie do wymiany jest około 90 proc. pieców. Kilka rodzin postawiło na pompy ciepła, ale - jak zaznacza - są to osoby w drugiej grupie podatkowej. Pozostałych nawet do gazu przekonać było ciężko. - Kupują tonę węgla na najbardziej ciężką zimę. Przede wszystkim jednak ogrzewają się drewnem z lasu - zaznacza. Poza tym nawet gdyby przeskoczyć barierę finansową, to pozostanie problem dostępu do usług serwisowych dużo bardziej skomplikowanych urządzeń, jak pompa ciepła.

Przypomnijmy, że w województwie lubelskim nie będzie można - zgodnie z uchwałą antysmogową - palić w pozaklasowych piecach już od 2024 r.

Kluczem będzie termomodernizacja

Czy rosnące ceny gazu opóźnią wymianę kotłów, a więc walkę ze smogiem? Piotr Siergiej z Polskiego Alarmu Smogowego zwraca uwagę, że do góry poszły także ceny węgla, średnio o 40 proc. Na składach jeszcze dwa lata temu kształtowały się na poziomie kilkuset złotych, teraz nawet 1,7 tys. zł. Dlatego jego zdaniem coraz powszechniejsze będzie zmniejszanie kosztów ogrzewania przez termomodernizację. - Bodziec do ocieplenia domów będzie coraz mocniejszy - mówi. I przypomina, że wciąż obowiązuje ulga termomodernizacyjna. - Programy gminne dotują wymianę źródeł ciepła, natomiast program „Czyste powietrze” nie tylko opłaca wymianę pieca, ale także termomodernizację domów. To często umyka w dyskusjach - podkreśla.

Według niego w związku z rosnącymi kosztami gazu mogłoby wzrosnąć zainteresowanie pompami ciepła w połączeniu z fotowoltaiką. - Gdyby rząd nie podcinał nowymi regulacjami branży fotowoltaicznej - zastrzega jednak Piotr Siergiej. ©℗