Czy w stawce 1500 zł za tonę węgla jest zawarty koszt transportu? Czy to prawda, że do transakcji polegającej na zakupie węgla przez gminę nie stosuje się Prawa zamówień publicznych? Poniżej odpowiedzi na te i inne pytania. 

PYTANIE. Czy w stawce 1500 zł za tonę węgla, jaką gmina musi zapłacić podmiotowi wprowadzającemu to paliwo, jest zawarty koszt transportu węgla do gminy z miejsc, gdzie jest on składowany? Czy maksymalna cena 2 tys. zł, którą ma płacić gospodarstwo domowe, obejmuje przewóz węgla ze składu gminnego do klienta indywidualnego?

ODPOWIEDŹ. W obu przypadkach odpowiedź brzmi – nie. Do maksymalnej stawki 1500 zł brutto nie wlicza się kosztów transportu węgla z miejsca składowania przez podmiot wprowadzający (wybrano do tego sześć przedsiębiorstw: Polską Grupę Górniczą, PGE Paliwa, Węglokoks, Węglokoks Kraj, Tauron Wydobycie i Lubelski Węgiel „Bogdanka”) do miejsca, w którym gmina będzie składowała to paliwo stałe. Przy czym podmiot wprowadzający może takie zadanie wykonać odpłatnie, ale to od gminy zależy, czy zdecyduje się na taką opcję, czy też sama zadba o transport. Jeżeli zdecyduje się na transport przez podmiot wprowadzający, to warunki tego transportu powinny zostać określone w umowie między gminą a tym podmiotem. Jak zauważa w swoich wyjaśnieniach resort aktywów państwowych, odpłatność gminy za transport powinna się odbywać po cenach rynkowych. Z kolei w przypadku transportu z gminnego składu do klienta JST nie pokrywa kosztów z tym związanych, gdyż ustawa o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych nie przewiduje żadnych preferencji dla takiego przewozu.

PYTANIE. Czy po preferencyjnej cenie do 2000 zł brutto za tonę węgla możemy sprzedać to paliwo nie tylko gospodarstwom domowym, lecz także innym naszym odbiorcom wrażliwym, np. szkołom, przedszkolom czy przychodni zdrowia?

ODPOWIEDŹ. Nie. Przepisy ustawy z 27 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2236) nie przewidują takiej możliwości.

PYTANIE. Czy to prawda, że do transakcji polegającej na zakupie węgla przez gminę nie stosuje się w ogóle przepisów ustawy z 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1710; ost.zm. poz. 2185).

ODPOWIEDŹ. Co do zasady tak. Artykuł 6 ust. 1 ustawy o preferencyjnym zakupie węgla dla gospodarstw domowych mówi, że zamówienia udzielane na potrzeby realizacji zadań określonych jej przepisami są wyłączone z prawa zamówień publicznych.

Jest jednak wyjątek, bowiem takie działania nie mogą pozostać bez śladu. Ten sam artykuł w ust. 2 wskazuje bowiem, że zamawiający w ciągu siedmiu dni od dnia udzielenia zamówienia zamieszcza w Biuletynie Zamówień Publicznych informację o udzieleniu go. Podaje w niej:

• nazwę i adres siedziby zamawiającego;
• datę i miejsce zawarcia umowy lub informację o zawarciu umowy drogą elektroniczną;
• opis przedmiotu umowy, z wyszczególnieniem odpowiednio ilości rzeczy lub innych dóbr oraz zakresu usług;
• cenę albo cenę maksymalną (o ile rzeczywista cena nie jest znana w chwili zamieszczenia ogłoszenia);
• wskazanie okoliczności uzasadniających udzielenie zamówienia bez stosowania prawa zamówień publicznych;
• nazwę podmiotu albo imię i nazwisko osoby, z którymi została zawarta umowa.

Reasumując, można powiedzieć, że gmina kupująca węgiel, czyli zamawiający, składa informację o udzielonym zamówieniu, czego normalnie wymaga prawo zamówień publicznych.

PYTANIE. W naszej gminie nie mamy warunków do prowadzenia składu węglowego. Zawarliśmy, zgodnie z przepisami ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa, umowę na realizację tego zadania przez inny podmiot. Mamy jednak wątpliwość, czy prawidłowo, bo ta gmina, w której jest skład węgla, nie graniczy bezpośrednio z naszą jednostką, chociaż to do tego składu większość mieszkańców z naszej gminy ma najbliżej. Tam też zazwyczaj zaopatrują się oni w węgiel na zimę.

Sprzedaż węgla przez samorządy ma być łatwiejsza, ale wątpliwości pozostałyZobacz również

ODPOWIEDŹ. Przeszkód formalnych w tym zakresie nie ma, ww. ustawa nie reguluje tej kwestii i nie nakazuje korzystać ze składów wyłącznie w gminach sąsiadujących. Kluczem jest dostępność dla mieszkańców, który to wymóg, jak wynika z informacji zawartych w pytaniu, w opisanej gminie jest spełniony.

PYTANIE. Jesteśmy bardzo małą gminą i zajmowanie się dystrybucją węgla przekracza nasze możliwości. Wolelibyśmy więc to zadanie scedować na powiat. Czy ustawa to dopuszcza?

ODPOWIEDŹ. Nie. Przepisy mówią wyłącznie o gminach. Powiat może jedynie wspomagać je przy tworzeniu porozumień między gminami, które mogłyby wspólnie podjąć się sprzedaży węgla na rzecz swoich mieszkańców.

PYTANIE. Jednemu gospodarstwu domowemu przysługują 3 t węgla. Czy możemy tę ilość sprzedać jednorazowo?

ODPOWIEDŹ. Nie. Rozporządzenie ministra aktywów państwowych z 2 listopada 2022 r. w sprawie ilości paliwa stałego dostępnej dla jednego gospodarstwa domowego (poz. 2238) wyraźnie mówi o podziale tej wielkości na dwie równe części. 1,5 t ma być dostępne dla mieszkańców do końca 2022 r., a kolejne 1,5 t od 1 stycznia 2023 r.

PYTANIE. W jaki sposób mamy weryfikować osoby, które nie złożyły wniosku o wypłatę dodatku węglowego, a teraz występują o zakup opału na preferencyjnych zasadach? Artykuł 12 ust. 2 ustawy mówi, że w takim przypadku „wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje weryfikacji wniosku o zakup w szczególności w zakresie zgłoszenia lub wpisania głównego źródła ogrzewania w centralnej ewidencji emisyjności budynków”. Czy oznacza to, że wójt dokonuje wpisu do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków? Czy CEEB jest do tego dostosowana?

ODPOWIEDŹ. Chodzi o co innego. Jak tłumaczy Ministerstwo Aktywów Państwowych, weryfikacja powinna dotyczyć kryteriów, które byłyby badane przy ustalaniu uprawnienia do dodatku węglowego. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 ustawy do dokonania zakupu preferencyjnego jest uprawniona osoba fizyczna w gospodarstwie domowym, która spełnia warunki uprawniające do dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 1692 ost.zm. poz. 2236). To znaczy, że dodatek węglowy przysługuje w przypadku, gdy głównym źródłem ogrzewania uprawnionego gospodarstwa jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe. Przy czym miały być one wpisane lub zgłoszone do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków do 11 sierpnia 2022 r. Jeżeli zostały zgłoszone później, preferencyjny węgiel się nie należy. Wyjątek dotyczy głównych źródeł ogrzewania wpisanych lub zgłoszonych po raz pierwszy do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, w terminie 14 dni od dnia pierwszego uruchomienia takiego źródła ciepła czy spalania paliw. Na przykład wtedy, gdy zostało ono właśnie wymienione lub zainstalowane w nowo powstałym domu. ©℗