Unia Europejska chce ustalić wiążącą datę zakończenia długoterminowych kontraktów na import gazu ziemnego w ramach ekologicznej transformacji. To cios dla Rosji, czołowego dostawcy gazu na Starym Kontynencie.

Zgodnie z dokumentami, do których dotarł Bloomberg News, ramię wykonawcze bloku chce zapobiec przedłużaniu długoterminowych kontraktów na gaz poza 2049 r. w ramach gruntownej przebudowy rynków energetycznych. Komisja Europejska zaproponuje również środki mające na celu wzmocnienie bezpieczeństwa dostaw, ponieważ tej zimy blok stoi przed rekordowymi cenami i ostrymi niedoborami.

Plan, który ma zostać ogłoszony w środę, będzie sprzeczny z wezwaniami Rosji, która zaspokaja około jednej trzeciej zapotrzebowania Europy na gaz. Kraj, który gromadzi wojska na granicy z Ukrainą, od dawna opowiadał się za umowami długoterminowymi. Rosja wielokrotnie zwracała się do UE o podpisanie większej liczby takich umów jako warunku przedłużenia umowy na przepływ paliwa przez terytorium Ukrainy po 2024 roku.

Odnosząc się do obaw niektórych państw członkowskich, że Kreml wykorzystuje gaz jako broń polityczną, propozycja egzekutywy UE umożliwi też państwom skuteczniejsze reagowanie w sytuacjach kryzysowych.

Szefowie rządów UE mają przedyskutować planowane środki na szczycie w Brukseli 16 grudnia.

Groźna zima

Zagrożenia dla Europy narastają tej zimy, zapasy gazu spadają do rekordowo niskich - jak na tę porę roku - poziomów, a końca kryzysu nie widać. Podwyższone napięcie między Rosją a Ukrainą grozi dalszym ograniczeniem dostaw, zwiększając ryzyko, że kryzys energetyczny utrzyma się do następnego sezonu grzewczego.

Polska poinformowała w zeszłym tygodniu, że spodziewa się, iż rynek gazu pozostanie niestabilny do czasu ostatecznej decyzji w sprawie kontrowersyjnego projektu gazociągu Nord Stream 2, który miałby przesyłać więcej rosyjskiego gazu do Niemiec. Niemiecki kanclerz Olaf Scholz powiedział, że „zrobi wszystko”, aby uniemożliwić Moskwie wykorzystanie łącza do okaleczenia przepływów przez Ukrainę, podczas gdy przywódca Białorusi powtórzył groźby wstrzymania dostaw, jeśli Zachód będzie naciskał na sankcje w sporze o migrantów.

Aby zwiększyć odporność UE, Komisja chce zaproponować bardziej strategiczne podejście do magazynowania gazu, w tym środki zapewniające wysoki poziom napełnienia na początku sezonu grzewczego.

Propozycja przewiduje również dobrowolne wspólne nabywanie strategicznych zapasów gazu przez operatorów systemów przesyłowych. Takie rezerwy mogłyby następnie zostać uwolnione w nagłych przypadkach.

Zgodnie z propozycjami Komisji, ostatecznym lekarstwem na problemy z bezpieczeństwem dostaw w UE jest odejście od paliw kopalnych. Rosnący udział wytwarzanych w kraju gazów ze źródeł odnawialnych powinien zmniejszyć zależność regionu od importowanych paliw kopalnych, wzmacniając jego odporność. UE chce wyeliminować gazy cieplarniane do 2050 r., prowadząc światową walkę ze zmianami klimatycznymi.