Wbrew czarnym scenariuszom europejskie rynki spokojnie zareagowały na wstrzymanie dostaw rosyjskiego gazu.

W środę Gazprom znowu zatrzymał dostawy gazu rurociągiem Nord Stream. Mimo to ceny surowca na giełdzie nie tylko nie wzrosły, ale wręcz zmalały. W dużej mierze to zasługa podwyższonej gotowości państw europejskich do odparcia gazowego szantażu Kremla. Pomogło choćby zwiększenie zapasów w magazynach gazowych. Tempo ich zapełniania jest o około dwa miesiące szybsze od zakładanego. Obecnie zbiorniki są zapełnione w 80 proc., choć taki poziom Europa miała osiągnąć do 1 listopada. Najniższy stan zapasów notuje przy tym Łotwa (49,7 proc. zapełnienia), a najwyższy – Polska (99,3 proc.).

Na nastroje inwestorów wpływają też regularne dostawy płynnego paliwa LNG, a także kolejne kontrakty na dostawy z Norwegii. Jednocześnie Europejczyków skutecznie zachęca się do ograniczania zużycia. W sierpniu w ujęciu rocznym zmalało ono o 12 proc., a trend jest dostrzegalny we wszystkich państwach. Wszystko to sprawiło, że 2 września na holenderskiej giełdzie cena 1 MWh wynosiła ok. 220 euro wobec rekordowych 346,5 euro 26 sierpnia. Cena ta była także niższa od notowanej w dniu wstrzymania dostaw (239,9 euro). Nord Stream 1 miał zostać uruchomiony w nocy z soboty na niedzielę. Tak się jednak nie stało. Gazprom podał, że doszło do „awarii instalacji”. Komisja Europejska uznała, że to fałszywy pretekst.

Reakcja rynków nie kończy obaw o szantaż energetyczny ze strony Rosji. Nie da się wykluczyć całkowitego wstrzymania dostaw w zimie. W piątek Dmitrij Miedwiediew, wiceprzewodniczący Rady Bezpieczeństwa Rosji, zagroził, że jeśli Unia Europejska wprowadzi cenę maksymalną na gaz, Gazprom wstrzyma dostawy. To reakcja na deklarację przewodniczącej KE Ursuli von der Leyen o możliwości ustanowienia takiej ceny na surowiec płynący rosyjskimi gazociągami do Europy. Z kolei szef parlamentu Wiaczesław Wołodin powiedział, że Europa może sama rozwiązać kryzys energetyczny poprzez zniesienie sankcji oraz uruchomienie drugiej nitki Gazociągu Północnego. Na to się jednak nie zanosi.

Gazprom ponownie wstrzymał dostawy gazu przez Nord Stream 1 do NiemiecZobacz również

Mimo wojny i spadku konsumpcji gazu w Europie Gazprom zanotował w pierwszym półroczu rekordowy zysk rzędu 42 mld euro. Spółka zdecydowała o wypłaceniu dywidendy w wysokości 10 mld euro. Jedną z przyczyn tak dobrego wyniku finansowego było trwające od miesięcy wykupywanie rosyjskiego surowca w celu zapełnienia europejskich magazynów. Z kolei w środę Péter Szijjártó, szef węgierskiej dyplomacji, poinformował, że porozumiał się z Gazpromem w celu zwiększenia dostaw. Dziennie ma być to o 5,8 mln m sześc. gazu więcej, co w ujęciu rocznym przekłada się na ok. 2 mld m sześc.

Sytuacja w długofalowej perspektywie ma ulec zmianie, bo wraz z napełnieniem magazynów zmaleje zapotrzebowanie na zwiększone dostawy z Rosji. Poza tym Gazprom nie dostarcza już gazu krajom, które odmówiły przejścia na rozliczenia rublowe, w tym do Polski, na Litwę i do Bułgarii. Europejczycy przyzwyczajają się do myśli o konieczności dywersyfikacji dostawców, co w konsekwencji także zmniejszy udział Gazpromu w sprzedaży energii na rynku europejskim.