Europejskie gospodarstwa domowe skorzystają z co najmniej 376 miliardów euro pomocy rządowej, aby powstrzymać wysokie rachunki za energię tej zimy, ale istnieje ryzyko, że nawet takie wydatki nie przyniosą wystarczającej ulgi.

Europejskie próby złagodzenia problemu ograniczenia dostaw gazu ziemnego przez Rosję mogą okazać się jedynie tymczasowymi rozwiązaniami, ponieważ ceny hurtowe energii mają pozostać znacznie powyżej historycznych norm. Według firmy doradczej VaasaETT średnia cena oferowana klientom w największych krajach europejskich w sierpniu była o 67 proc. wyższa niż rok temu w przypadku energii elektrycznej i o 114 proc. wyższa w przypadku gazu.

„Jeśli nie możesz kontrolować ceny hurtowej, jedyne, co możesz zrobić, to w zasadzie rozdawać pieniądze” – powiedział Philip Lewis, dyrektor generalny VaasaETT z siedzibą w Finlandii. „Jedyną rzeczą, jaką mogą naprawdę zrobić konsumenci, jest oszczędzanie energii”.

Ta zima będzie ponura na całym kontynencie. W Wielkiej Brytanii, która już teraz ma najwyższe koszty energii elektrycznej w Europie, rachunki zimą wzrosną o około 178 proc. Trzycyfrowe podwyżki odnotowują również odbiorcy w Holandii, gdzie obowiązują najwyższe taryfy za gaz.

Całkowity rachunek dla europejskich rządów zbliża się do 400 miliardów euro, w oparciu o nowe zapowiedzi i dane think-tanku Bruegela. Kwota ta prawdopodobnie będzie rosła.

Europejskie rachunki za energię - średnie ceny gospodarstw domowych

Europejskie rachunki za energię - średnie ceny gospodarstw domowych

Wielka Brytania

Tej zimy rachunki większości gospodarstw domowych będą prawie potrojone w stosunku do zeszłego sezonu zimowego, począwszy od 1 października. Regulator Ofgem podniósł limit taryf, który dostawcy mogą pobierać za jednostkę mocy. Dostawcy energii to firmy prywatne. Około 30 słabo zabezpieczonych firm upadło, gdy ceny hurtowe wzrosły powyżej poprzednich limitów Ofgem. Rząd dopłaca 400 funtów do rachunków gospodarstw domowych i obiecuje większe wsparcie dla najbiedniejszych, ale jest presja na nową premier Liz Truss, aby zrobiła jeszcze więcej.

Niemcy

Według strony konsumenckiej Check24, gospodarstwa domowe w Niemczech, epicentrum europejskiego kryzysu, odnotowały wzrost sierpniowych rachunków średnio o 185 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. Rząd oferuje 95 miliardów euro pomocy po decyzji o potrojeniu swojego pakietu. 

Francja

Rząd zamraża i ogranicza podwyżki cen energii w domach, które do ogrzewania wykorzystują głównie energię elektryczną, a nie gaz.

Regulowane ceny gazu oferowane przez Engie SA zostały zamrożone w październiku 2021 r. i były finansowane z dotacji państwowych. W przeciwnym razie ceny wzrosłyby co najmniej dwukrotnie, przyznał regulator energetyki. 

W lutym nałożono 4-proc. limit na podwyżkę rocznej regulowanej ceny energii dla gospodarstw domowych i małych firm przez kontrolowaną przez państwo Electricite de France SA. Około trzech piątych obywateli Francji zaopatrują firmy Engie i EDF.

Włochy

Typowe włoskie gospodarstwo domowe stoi w obliczu 91-proc. wzrostu cen energii i 71-proc. wzrostu rachunków za gaz w roku obrachunkowym kończącym się w październiku w porównaniu z rokiem poprzednim, poinformował urząd ds. energii. Nie ma limitu rachunków od dostawców, których dziesiątki zbankrutowały w ostatnich miesiącach. Koszty energii są głównym tematów wyborów nadchodzących 25 września. 

Rząd Mario Draghiego nałożył do kwietnia zakaz zmian warunków umów dla niektórych klientów.

Holandia

Mówi się, że rząd pracuje nad planem wygenerowania aż 16 miliardów euro, aby zmniejszyć obciążenie obywateli. Nie ma limitu rachunków dla gospodarstw domowych, około 90 proc. klientów korzysta z umów zmiennych, a firmy zaopatrzeniowe są prywatne.

Według holenderskiej gazety NRC standardowy roczny kontrakt Essent NV i Vattenfall AB wzrósł w sierpniu do 5000 euro z 2000 euro w zeszłym roku.

Opracowywany rządowy plan ma na celu:

• Zwiększenie płacy minimalnej o 10 proc.
• Zmniejszenie podatków od energii
• Dotacje docelowe dla gospodarstw domowych o niższych dochodach
• nałożenie podatku od nadmiarowych zysków na firmy wydobywające paliwa kopalne

Szwecja

Największy eksporter energii w Europie cierpi z powodu poważnych niedoborów mocy na południu, gdzie występuje największe zużycie. Wąskie gardła w liniach przesyłowych oznaczają, że tania energia elektryczna produkowana przez parki wodne i wiatrowe na północy nie przynosi wystarczających korzyści.

W obliczu zbliżających się wyborów w tym miesiącu premier Magdalena Andersson obiecała 6 miliardów dolarów pomocy dla najbardziej dotkniętych rosnącymi kosztami, które są około trzykrotnie wyższe niż zeszłej zimy.

W Szwecji nie ma limitu cenowego, a rząd podkreśla, że najłatwiejszym sposobem na zaoszczędzenie pieniędzy jest mniejsze zużycie energii.

Szwecja udzieliła gwarancji kredytowych na kwotę 250 mld koron (23 mld USD) dla przedsiębiorstw użyteczności publicznej

Rachunki za gaz i energię elektryczną według miasta

Rachunki za gaz i energię elektryczną według miasta

Dania

Nie ma tu limitu ceny energii, ale władze miejskie zwykle są właścicielami większości firm energetycznych lub mają większościowe udziały. Według Danske Bank gospodarstwo domowe wykorzystujące gaz ziemny do ogrzewania tej zimy zapłaci około 38 000 koron (5075 USD) – o 70 proc. więcej niż w zeszłym roku.

W tej sytuacji władze dopłacają 6 000 koron obywatelom o niskich dochodach, uzależnionym od gazu ziemnego.

Hiszpania i Portugalia

Poważna interwencja na rynku hurtowym w Hiszpanii i Portugalii pomogła obniżyć ceny energii poprzez ograniczenie kosztów gazu uwzględnionych w obliczeniach. W rezultacie ceny pobierane przez dostawców, którzy są prywatnymi firmami, pozostały stosunkowo stabilne w porównaniu z ubiegłym rokiem, przy wzroście o zaledwie 1 do 2 proc. w Portugalii.

Hiszpania obniżyła podatki od rachunków za energię. Portugalia z kolei obniżyła podatek paliwowy i umożliwiła małym firmom przejście na regulowane, tańsze taryfy na gaz. Planuje również obniżenie podatku VAT do 6 proc. z 13 proc. za określoną ilość zużycia energii elektrycznej.

Polska

Ceny energii dla gospodarstw domowych są regulowane, a prawie wszyscy dostawcy są kontrolowani przez państwo. Firmy przesyłają propozycje podwyżek taryf do branżowego organu nadzorczego, który ustala górny limit na kolejny rok. Kwota na 2023 r. powinna być znana do połowy grudnia. URE ostrzegł, że rachunki mogą wzrosnąć o 180 proc., jeśli rząd nie podejmie działań, ale premier Mateusz Morawiecki zbagatelizował te szacunki.

Rząd zatwierdził 3000 zł jednorazowego dodatku na gospodarstwo domowe, aby złagodzić wpływ droższego węgla, który jest stosunkowo powszechnym paliwem do ogrzewania domów.

Grecja

Rząd zaczął dotować rachunki we wrześniu 2021 r. W tym miesiącu Grecja pokryje 94 proc. podwyżki dla większości gospodarstw domowych, a najbiedniejsi otrzymają prawie 100 proc. wsparcia. Dotacje te wynoszą 1,9 mld euro w porównaniu z ok. 1,1 mld euro w zeszłym miesiącu.

Jak dotąd Grecja przeznacza równowartość 3,7 proc. swojej produkcji gospodarczej na ochronę gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, co jest najwyższym odsetkiem ze wszystkich krajów UE, wynika z szacunków Bruegla z siedzibą w Brukseli

Irlandia

Państwowa spółka Electric Ireland podniosła ceny co najmniej cztery razy w roku. W kraju nie ma limitu rachunków konsumenckich. Irlandia jest zwolniona z unijnych celów dotyczących zużycia, ponieważ trzy czwarte gazu pochodzi z Wielkiej Brytanii, ale kraj nadal zachęca ludzi do „ograniczenia zużycia”.

Wsparcie rządowe obejmuje kredyty na koszty energii i obniżkę podatku VAT na rachunkach do 9 proc. z 13,5 proc..

Austria

Rząd koncentruje się raczej na zmniejszaniu kosztów dla konsumentów niż na interwencji na rynkach. Władze ograniczyły rachunki do kwoty 1000 euro w czerwcu i oferują kolejną „premię klimatyczną” w wysokości 500 euro w trzecim kwartale. Gospodarstwa domowe i firmy otrzymają w tym i następnym roku co najmniej 6 mld euro w postaci zasiłków, a do 2026 r. dodatkowo 22 mld euro pomocy w postaci niższych podatków.

Czechy

W Czechach nie ma limitu rachunków za energię, a koszty niektórych stałych umów wzrosły nawet o 650 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim dla kontraktów podpisanych w sierpniu. Rząd rozważa wprowadzenie podatku nadzwyczajnego od producentów i skupienie się na przejęciu pełnej kontroli nad elektrowniami największego przedsiębiorstwa CEZ AS, którego trzy czwarte już posiada.