António Guterres we wtorek oskarżył gigantów energetycznych o to, że „pasą się na setkach miliardów dolarów subsydiów i nieoczekiwanych zysków, podczas gdy budżety gospodarstw domowych kurczą się, a nasza planeta płonie”. Komentarz szefa ONZ wypowiedziany podczas Zgromadzenia Ogólnego, jest zbieżny z propozycją Unii Europejskiej dotyczącą wprowadzenia dodatkowego podatku od spółek naftowych, gazowych i węglowych.

Agresja Rosji na Ukrainę wprowadziła ogromne zamieszanie na rynkach energetycznych na całym świecie, czego efektem jest gwałtowny wzrost cen. Kryzys energetyczny wywindował zyski tych firm do nienotowanych dotąd poziomów.

Podatkiem w najbogatszych

Komisja Europejska proponuje, aby państwa UE przejęły 33 proc. nadwyżkowych zysków firm wydobywczych z sektora energetycznego. Wielka Brytania wprowadziła na początku tego roku 25 proc. podatek od nadzwyczajnych zysków. Pieniądze te miały wesprzeć osoby mające problemy z zapłaceniem zbyt wysokich rachunków za energię.

Nowo wybrana premier Liz Truss zapowiedziała, że ​​nie przedłuży dodatkowego podatku. Również administracja prezydenta Joe Bidena rozważała latem pomysł wprowadzenia dodatkowych obciążeń fiskalnych dla spółek wydobywczych, ale nie wszedł on do powszechnej realizacji.

„Dzisiaj wzywam wszystkie rozwinięte gospodarki do opodatkowania nieoczekiwanych zysków firm paliw kopalnych”, powiedział Guterres Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ. „Fundusze te powinny zostać przekierowane na dwa sposoby: do krajów ponoszących straty i szkody spowodowane kryzysem klimatycznym oraz do osób zmagających się z rosnącymi cenami żywności i energii”.

Klimat coraz mniej przyjazny dla ludzi

Guterres odniósł się do bieżącej sytuacji, gdy część świata musi sobie radzić z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, które zostały wzmocnione przez kryzys klimatyczny wywołany przez człowieka. Ponad 1500 osób zginęło w Pakistanie w ciągu trzech miesięcy ekstremalnego deszczu monsunowego, który naukowcy powiązali ze zmianami klimatycznymi.

W tym roku w powodziach w Nigerii zginęło ponad 300 osób, informują tamtejsze władze. Tajfuny i huragany spowodowały w połowie września powodzie w Portoryko, Dominikanie i Japonii. Susza dotyka ogromne obszary Stanów Zjednoczonych, Chin i Europy, w tym Polski.

„Kryzys klimatyczny jest kluczowym zagadnieniem naszych czasów” – powiedział Guterres. „Musi to być priorytetem każdego rządu i organizacji wielostronnych. A jednak działania na rzecz klimatu są odkładane na dalszy plan – pomimo przytłaczającego poparcia społecznego na całym świecie”.

Rekordowe zyski, rosnące nierówności

Guterres ostrzegł, że tej „zimy globalne niezadowolenie” będzie coraz mocniej odczuwalne. Wszystko z powodu „eksplodujących” nierówności i kryzysu wywołanego „szalejącymi” kosztami życia, podczas gdy planeta płonie. „Musimy rozliczać firmy paliw kopalnych i podmioty je wspierające” – dodał. „Dotyczy to banków, private equity, firm zarządzających aktywami i innych instytucji finansowych, które nadal inwestują i ubezpieczają emisję dwutlenku węgla”.

W drugim kwartale tego roku gigant naftowo-gazowy Shell (RDSA) osiągnął rekordowe zyski w wysokości 11,5 miliarda dolarów, bijąc swój poprzedni rekord, który padł zaledwie trzy miesiące wcześniej. ExxonMobil również w tym samym okresie zarobił prawie dwukrotnie więcej niż w bardzo zyskownym pierwszym kwartale, osiągając wpływy na poziomie 17,9 miliarda dolarów. Zyski BP osiągnęły najwyższy od 14 lat poziom 8,45 miliarda dolarów.