46 proc. mieszkańców kraju ogrzewa się przy wykorzystaniu własnego pieca lub kotła węglowego, przy czym z pieców węglowych korzysta aż 77 proc. mieszkańców wsi. Według CBOS Polacy deklarują problemy z zaopatrzeniem w węgiel w sezonie grzewczym. Czy posypią się mandaty za nielegalne spalanie odpadów? Czym legalnie można palić w piecu?

Czym ogrzewamy domy i mieszkania

Według badania CBOS, 79 proc. Polaków ogrzewających węglem stwierdziło, że ich gospodarstwa domowe będą miały problemy z zaopatrzeniem w sezonie grzewczym. 40 proc. wszystkich ogrzewających domy węglem nie posiada żadnych zapasów opałowych.

28 proc. mieszkańców kraju korzysta z miejskiej lub lokalnej sieci ciepłowniczej, a 22 proc. – z własnego ogrzewania gazowego, olejowego lub elektrycznego. Osoby deklarujące inny rodzaj ogrzewania (4 proc.) wykorzystują drewno, pellet, rzadziej – pompy ciepła.

Czym można palić w piecu

Ustawa z 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw pozwala na dwa lata obniżyć wymagania, co do jakości sprzedawanych paliw jakie trafiają do konsumentów. To jednak nie daje przyzwolenia na spalanie w piecach czegokolwiek. Czym można palić w piecu?

Legalnie w piecu/kotle można palić:

• węglem kamiennym;
• węglem półbrunatnym i brunatnym – mimo gorszych parametrów spalania i większej wilgoci niż węgiel kamienny (tym ostatnim w zależności od obowiązujących na danym terenie Polski uchwał antysmogowych);
• drewnem (niemalowanym, nieimpregnowanym);
• ekogroszkiem, pelletem, brykietem drzewnym;
• brykietami ze słomy, zbożem;
• odpadami z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli (odpady kory i korka; trociny, wióry, ścinki, drewno z wyłączeniem trocin, wiórów i ścinek pochodzących z obróbki płyt wiórowych),
• odpady z produkcji oraz z przetwórstwa masy celulozowej, papieru i tektury (odpady z kory i drewna),
• opakowania z drewna.

Czym nie można palić w piecu

Obowiązujące w konkretnych regionach Polski uchwały antysmogowe zakazują spalania niektórych rodzajów paliw, najczęściej jest to:

• muł węglowy i flotokoncentrat;
• miały z (dużą) zawartością ziarna do 3mm;
• węgla brunatnego;
• niesezonowane drewno.

Wymogi różnią się w poszczególnych województwach, a czasem i pojedynczych miastach, w zależności od zapisów uchwał antysmogowych.

Czy można spalać spalać śmieci i odpady drewniane?

Na razie nie wprowadzono żadnych zmian w zasadach spalania odpadów. Ogrzewanie nimi za pomocą domowego pieca zabrania ustawa o odpadach.

Kiedy mamy najczęściej do czynienia z odpadami? Odpadami są: 

• domowe śmieci;
• tworzywa sztuczne;
• ale także impregnowane meble czy płyty drewnopodobne z przetwórstwa.

Odpadami mogą być nawet również kartony, o ile spalana jest ich duża ilość.

Jeśli drewno jest zanieczyszczone impregnatami i powłokami ochronnymi, które mogą zawierać związki chlorowcoorganiczne lub metale ciężkie, w skład których wchodzą w szczególności odpady drewna pochodzącego z budowy, remontów i rozbiórki obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej to należy je przekazać firmie odbierającej odpady. Spalanie takiego drewna jest zakazane.

Za spalanie niedozwolonych paliw grożą kary identyczne, jak za spalanie odpadów.

Jakie grożą kary za spalanie odpadów

Według ustawy o odpadach palenie śmieci i odpadów poza miejscami do tego przeznaczonymi jest zabronione. Termiczne przekształcanie odpadów prowadzi się wyłącznie w spalarniach lub we współspalarniach odpadów, natomiast kto robi to w innym miejscu, czyli spala w piecu - podlega zgodnie z art. 191 ustawy o odpadach karze aresztu lub grzywny.

Wysokość kar określa kodeks wykroczeń, według którego palenie śmieci to wykroczenie i można za nie dostać karę aresztu do 30 dni lub grzywny w wysokości do 5000 zł. Jest to jednak możliwe, jeśli sprawa trafi do sądu. Wówczas to właśnie sąd decyduje, ile kary za palenie śmieci wymierzyć i w jakiej formie.

Głownie za sprawą uchwał antsmogowych, mandat można również otrzymać za:

• stosowanie niskiej jakości miału, węgla brunatnego, czy mokrego drewna;
• palenie odpadów w piecu, kotle grzewczym lub kominku;
• palenie śmieci na powierzchni ziemi, a więc np. w ogrodzie.

Kto kontroluje nielegalne spalanie odpadów

Zgodnie z art. 379 ustawy Prawo ochrony środowiska, marszałek województwa, wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawuje kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska może upoważnić do przeprowadzenia kontroli pracowników podległych im urzędów lub funkcjonariuszy straży gminnej.

Kontrolujący mają prawo do:

• wstępu wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem przez całą dobę na teren nieruchomości, obiektu lub ich części, na których prowadzona jest działalność gospodarcza, a w godzinach od 6 do 22 - na pozostały teren;
• przeprowadzania badań lub wykonywania innych niezbędnych czynności kontrolnych;
• żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego;
• żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli.

Spalanie w kominkach. Czy jest zabronione

Generalnie, w 2022 roku w Polsce nie ma zakazu ogrzewania się za pomocą kominków – z jednym wyjątkiem. Zakaz palenia w kominkach obowiązuje jedynie w dni smogowe i tylko wtedy, gdy kominek nie jest jedynym źródłem ogrzewania.

Dotyczy to sytuacji, kiedy poziom zanieczyszczenia pyłem przekracza dopuszczalne 50 μg/m³. Większość uchwał antysmogowych zawiera też zakaz spalania biomasy o wilgotności powyżej 20 proc. Oznacza to, że drewno kominkowe powinno być sezonowane co najmniej przez dwa lata.