Spółki powinny zrozumieć, że stosowanie ESG się po prostu opłaca. Jeżeli nie zadbamy, aby stosowały kryteria ESG, to polski rynek kapitałowy i giełda zetkną się z problemem odpływu kapitału zagranicznego. Wyzwaniem jest kierowanie finansowania w stronę projektów, które dzisiaj mają bardzo wysokie emisje a jednocześnie ambitne plany dekarbonizacyjne. Bez stłumienia inflacji nie będzie możliwości realizacji wielkich projektów ESG – to jedynie część rekomendacji dotyczących finansowania zrównoważonych przemian, które powstały podczas panelu II Kongresu ESG odbywającego się pod hasłem: „Liderzy zrównoważonego rozwoju na rzecz ekosystemu ESG”.

W panelu pt. „Finansowanie zrównoważonych przemian”, który odbył się 25 stycznia br., wzięli udział:

• Piotr Mazurek - Pełnomocnik Rządu do spraw polityki młodzieżowej, Wiceprzewodniczący Komitetu ds. Pożytku Publicznego
• Katarzyna Szwarc - Pełnomocniczka Rządu do spraw Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego, Ministerstwo Finansów
• Adam Burda - Dyrektor Departamentu Klienta Strategicznego, PKO Bank Polski
• Patryk Darowski - Dyrektor Zarządzający Pionem Ryzyka Branżowego i ESG, Bank Gospodarstwa Krajowego
• Filip Osadczuk – Pełnomocnik Zarządu ds. ESG, Dyrektor Departamentu Relacji Inwestorskich i ESG, PGE Polska Grupa Energetyczna
• Izabela Olszewska - Członek Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie

Moderatorem debaty był Piotr Rożek, Kierownik redakcji PAP Biznes.

Panelową debatę poprzedziło wprowadzające wystąpienie Krzysztofa Pietraszkiewicza, Prezesa Związku Banków Polskich. Na początku prezes Pietraszkiewicz podkreślił, że tak szybko jak to jest możliwe, należy uporać się z inflacją, ponieważ żaden wielki program ekonomiczny nie będzie mógł być zrealizowany. 

- Powie ktoś, że to daleko od ESG? Proszę mi wierzyć, że bardzo blisko. Jeśli inflacja będzie zbyt wysoka, ilość projektów które moglibyśmy zrealizować, będzie odpowiednio niższa. Inflacja pożera dorobek ludzi i firm, zaburza bardzo wiele procesów gospodarczych i wprowadza wiele niepewności. Wysoka inflacja to także wysokie koszty obsługi długów zarówno firm jak i państwa – przekonywał Krzysztof Pietraszkiewicz.

Zaapelował też, aby nie „przyzwyczajać się” do wojny za naszą wschodnią granicą. W tej wojnie giną ludzie i jest potwornie niszczona infrastruktura państwa ukraińskiego. Wojna jest też impulsem wzmagającym inflację. Za pieniądze już wydatkowane na konflikt na Ukrainie byłoby można zrealizować bardzo wiele projektów, również z obszaru ESG.

Prezes Krzysztof Pietraszkiewicz zwrócił uwagę, że ESG nie należy traktować jako narzucanie przepisów. Jego zdaniem, rozumni obywatele powinniśmy rozumieć, że idea ESG jest dobra, bo chcemy abyśmy my i nasze dzieci żyli w czystym środowisku. A jeśli chcemy płacić mniej za prąd, to musimy do roku 2035 wprowadzić do eksploatacji wiele nowych instalacji, szczególnie, że po roku 2030 część starych będzie musiała być wyłączona. Prezes ZBP wymienił w tym kontekście również konieczność dokonania zmian również w ciepłownictwie. Jak zauważył, Polska bardzo mocno odstaje pod względem robotyki i automatyzacji, w związku z tym absolutnie niezbędny jest rozwój cyfryzacji. 

Prezes Pietraszkiewicz uznał też za bardzo niepokojące, że doszło do istotnego osłabienia systemu bankowego z powodu nadwymiarowych obciążeń, bo to również wpłynie na możliwości inwestowania. Jego zdaniem, dla rozwoju koncepcji ESG potrzebne są budowanie świadomości, edukacja, tworzenie potencjału intelektualnego oraz kooperacja z innymi krajami, bo „programu Czyste Powietrze nie da się zrealizować w konfrontacyjnych warunkach”.

Katarzyna Szwarc, Pełnomocniczka Rządu do spraw Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego z Ministerstwa Finansów, jasno określiła rolę sektora finansowego. - Nie uważam, żeby kluczową rolą sektora finansowego było dbanie o dobrostan planety Ziemi i finansowanie za wszelką cenę zrównoważonych inwestycji. Rolą sektora finansowego jest finansowanie inwestycji które są najbardziej efektywne i przyczyniają się do sprawiedliwej transformacji. W tym wspierają je instytucje rozwojowe, takie jak Bank Gospodarstwa Krajowego, Polski Fundusz Rozwoju lub międzynarodowe, takie jak Europejski Bank Inwestycyjny czy Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, które działają na rzecz ograniczenia ryzyka tam, gdzie jest ono zbyt wysokie dla prywatnych inwestorów. Kluczową rolę w stymulowaniu przepływów finansowych w kierunku zielonych, proklimatycznych projektów, pełni jednak państwo – stwierdziła Katarzyna Szwarc.

Przy czym, w opinii Pełnomocniczki Rządu do spraw Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego, nie chodzi tylko o działania stricte regulacyjne. Kluczowa jest też koordynacja i działania wspierające dla całego rynku. - Dlatego w Ministerstwie Finansów zdecydowaliśmy się na powołanie Platformy Zrównoważonych Finansów. W jej ramach wspólnie z całym rynkiem pracujemy nad mapą drogową dla rozwoju zrównoważonych finansów i ESG – mówiła Katarzyna Szwarc.

Patryk Darowski, Dyrektor Zarządzający Pionem Ryzyka Branżowego i ESG Banku Gospodarstwa Krajowego przybliżył wizję BGK w stosunku do zrównoważonego rozwoju.

- W BGK patrzymy kompleksowo na zagadnienia zrównoważonego rozwoju w naszych wewnętrznie wypracowanych metodykach i procedurach przykładamy równą wagę do kwestii zarówno środowiskowych, klimatycznych, społecznych czy ładu korporacyjnego. Zdaję sobie sprawę z tego, że w debacie publicznej kwestie środowiskowe są na pierwszym planie, aczkolwiek jest to trochę podyktowane unijnymi regulacjami. Patrząc na taksonomię widzimy, że kwestie środowiskowe są już dobrze opracowane, natomiast ciągle czekamy na taksonomię społeczną – mówił Patryk Darowski.

Dyrektor podkreślił, że BKG uzyskał niedawno rating ESG na poziomie „2” (w skali 1-5, gdzie „1” oznacza ocenę najlepszą), przyznany przez agencję ratingową Sustainable Fitch. Pytany o finansowanie inwestycji w branżę zbrojeniową Patryk Darowski przypomniał, że BGK jest ustawowo operatorem funduszu wsparcia Sił Zbrojnych. Dodał, że na świecie toczą się dyskusje, czy takie inwestycje powinny być traktowane jako zrównoważone. Wyjaśnił też, że BGK podjął decyzję o niefinansowaniu firm prowadzących działalność w Rosji i na Białorusi.

Piotr Mazurek, Pełnomocnik Rządu do spraw polityki młodzieżowej, Wiceprzewodniczący Komitetu ds. Pożytku Publicznego stwierdził, że administracja rządowa jest otwarta na projekty związane ze zrównoważonymi przemianami. - Sprawne państwo – potrzebuje społeczeństwa obywatelskiego. Stąd też jest 10 programów wspierania społeczeństwa obywatelskiego, które rząd Prawa i Sprawiedliwości stworzył, stąd też są rekordowe środki finansowe z budżetu państwa i ze specjalnego, nowo powołanego funduszu, na wpieranie oddolnych ruchów obywatelskich – mówił Piotr Mazurek. Zauważył także, że poza klasycznymi organizacjami pozarządowymi, wsparcie otrzymują m.in. koła gospodyń wiejskich, ochotnicze straże pożarne czy młodzieżowe rady na wszystkich szczeblach samorządu. Zadaniem Piotra Mazurka, jest bardzo dużo form zaangażowania społecznego, które były niezauważalne za poprzednich rządów a obecnie uzyskały rekordowe wsparcie. Kwestią wsparcia jest też odejście od skrajnie biurokratycznych mechanizmów postkomunistycznych. 

Izabela Olszewska, Członek Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie wskazała, że na ESG można patrzeć dwojako. Po pierwsze, w jaki sposób poprzez prawo transponowana jest chęć stymulowania rynków finansowych do finansowania inwestycji zrównoważonych. Druga optyka jest biznesowa, ponieważ GPW jest operatorem platformy obrotu spółkami którego dokonują inwestorzy. Około 55 proc. są to inwestorzy globalni, reszta to instytucje krajowe i inwestorzy indywidualni. 

- Od inwestorów globalnych  mamy bardzo jasny przekaz – jeżeli nie zadbamy, aby nasze spółki stosowały kryteria ESG, jeżeli nie będą rozumieć jak raportować swoje działania biznesowe i strategie, to ten kapitał ma możliwości inwestowania wszędzie, nie musi przychodzić do Polski – ostrzegała Izabela Olszewska. - Jeżeli o to nie zadbamy, to nasz rynek kapitałowy i giełda zetkną się z problemem odpływu kapitału.

Drugą grupą widoczną na GPW są polscy inwestorzy instytucjonalni. Wiceprezes Olszewska nie kryła, że nie słyszała w tym środowisku dużej atencji w stosunku do ESG, jednak ta grupa i tak będzie musiała tworzyć raporty pozafinansowe. W trzeciej grupie, którą tworzą inwestorzy indywidualni, dokonuje się ważna zmiana pokoleniowa - młode pokolenie jest wrażliwe na kwestie środowiskowe i chce żyć w społecznie zorientowanych organizacjach. 

Adam Burda, Dyrektor Departamentu Klienta Strategicznego PKO Bank Polski, stwierdził, że dziś projekt budowania nowej elektrowni węglowej nie ma praktycznie szans na pozyskanie środków finansowych z banków.= - My jako PKO Bank Polski jesteśmy bardzo mocno zainteresowani finansowaniem zielonej transformacji, wierzymy, że transformacja ma wielopoziomowy zakres wpływu na społeczeństwo i gospodarkę. Jesteśmy bardzo mocno zaangażowani w finansowanie projektów OZE. To się staje coraz bardziej istotnym elementem, szczególnie, że świadomość wśród klientów, szczególnie tych największych, jest już bardzo duża. I będzie kaskadowo schodzić do wszystkich grup klientowskich – ocenił dyrektor Adam Burda.

Mówiąc o greenwashingu, dyrektor Burda zauważył, że problemem jest brak precyzyjnych przepisów dotyczących tego zjawiska, co np. uwidacznia się w kwestii finansowania spółek wytwarzających energię elektryczną z węgla a chcących uzyskać kredyt na modernizację sieci przesyłowych. Szczególnie, że banki same muszą raportować które kredyty są zgodne z taksonomią. Natomiast typowy greenwashing nie jest dla nich większym problemem dzięki współpracy z firmami ratingowymi. 

Filip Osadczuk, Pełnomocnik Zarządu ds. ESG, Dyrektor Departamentu Relacji Inwestorskich i ESG, PGE Polska Grupa Energetyczna ocenił, że do niedawna finansiści rozmawiali z finansistami o pieniądzach. Teraz z racji presji która się pojawiła, muszą rozmawiać o czymś innym niż tylko o pieniądzach, bo o emisjach CO2 czy o kwestiach convenience. - U nas kwestie ESG rodziły się w relacjach inwestorskich, presja wynikała też z kontaktów z inwestorami zza granicy. W tej chwili prowadzimy dialog z inwestorami ale też z bankami, obopólnie się ucząc, bo myślę, że dla obu stron jest to taka terra incognita – mówił Filip Osadczuk.

Dyrektor Osadczuk zwrócił uwagę, że w dyskusjach o transformacji energetycznej często umyka problem modernizacji sieci dystrybucyjnej, przystosowania jej do źródeł odnawialnych. Podkreślił, że instytucje finansowe powinny zdać sobie sprawę, że modernizacja sieci jest clou zielonej zmiany. Tymczasem takie firmy jak PGE, które mają dużą ekspozycję na działalność węglową, spotykają się z niechętną postawą banków w kwestii finansowania. – Jest to swego rodzaju hamowanie transformacji energetycznej – stwierdził.

GŁÓWNE REKOMENDACJE NA RZECZ WDROŻENIA ESG – PANEL: Finansowanie zrównoważonych przemian

• Bardzo dużym wyzwaniem w finansowaniu transformacji jest kierowanie finansowania w stronę tych projektów, które dzisiaj mają bardzo wysokie emisje a jednocześnie ambitne plany dekarbonizacyjne.
• Spółki powinny zrozumieć, że stosowanie ESG się opłaca. Jeżeli spółka nie będzie działała w tym obszarze, będzie miała pod górkę w pozyskiwaniu inwestowania i wypadnie z łańcucha dostaw.
• Jeżeli nie zadbamy, aby nasze spółki stosowały kryteria ESG, to polski rynek kapitałowy i giełda zetkną się z problemem odpływu kapitału zagranicznego na inne rynki.
• Należy popularyzować wiedzę o ESG zarówno wśród przedsiębiorców, szczególnie małych i średnich, jak też w szerokim dyskursie publicznym.
• Powinno się dążyć do usuwania barier prawnych czy „technicznych” stojących na drodze transformacji.
• Finasowanie ESG nie należy postrzegać tylko przez pryzmat kwestii klimatycznych – nie mogą być one ważniejsze niż kwestie społeczne.
• Zrównoważony rozwój powinien być prowadzony w sposób uwzględniający różne punkty widzenia, różne wartości i różne elementy podczas prowadzenia polityki publicznej.
• Bez stłumienia wysokiej inflacji nie będzie możliwości realizacji wielkich projektów ESG.
• Należy pamiętać, że za ESG, nawet w segmencie Governance, zawsze stoją człowiek i społeczeństwo.

Wydarzenie zostało objęte patronatem honorowym: Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego, Ministra Klimatu i Środowiska, Ministerstwa Finansów, Minister Rodziny i Polityki Społecznej, Ministra Aktywów Państwowych, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Marzeny Machałek, Ministerstwa Rozwoju i Technologii, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Rzecznika Praw Obywatelskich, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, Piotra Mazurka – Pełnomocnika Rządu ds. Polityki Młodzieżowej, Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej oraz JM Rektora Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie

Patronat nadany został przez: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Polską Agencję Nadzoru Audytowego, Politechnikę Warszawską, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Polską Agencję Inwestycji i Handlu

Partnerem strategicznym są: Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze”, Lasy Państwowe 

Partnerami głównymi są: PKO Bank Polski, Grupa Żabka, Lidl Polska, PGE Polska Grupa Energetyczna, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji operator „WorldSkills Poland”

Partnerami są: Diaverum, Fundacja Agencji Rozwoju Przemysłu, Bank Gospodarstwa Krajowego, Huawei Polska, KGHM Polska Miedź, Totalizator Sportowy, DS Smith

Partnerami wspierającymi są: HUBMEDIA, Bank Ochrony Środowiska, Bio Planet, PwC Polska, Stowarzyszenie Polska Wódka, Tatrzański Park Narodowy, Polfrost Internationale Spedition i firma Tarczyński

Patronami merytorycznymi są: Związek Banków Polskich, Instytut Ochrony Środowiska - PIB, Instytut Staszica, Związek Wbrew - Ogólnopolski Związek Zawodowy Samozatrudnionych, Krajowa Izba Gospodarcza, Związek Pracodawców Klastry Polskie, Instytut Biznesu, PRME Chapter Poland, Fundacja Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska”, Pracodawcy RP, Fundacja - Polski Instytut Rozwoju Rodziny oraz Global Compact Network Poland, Szkoła ESG, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

Partnerami badawczymi są: PSMM Monitoring & More oraz Ogólnopolski Panel Badawczy Ariadna

Partnerami medialnymi są: Dziennik Gazeta Prawna, Gazeta Polska, Polska Agencja Prasowa, Super Biznes, Raport CSR.pl, Raport ESG, oESG.pl, PracodawcaGodnyZaufania.pl, Obserwator Gospodarczy, Agencja Informacyjna, Akademia Zarządzania i Rozwoju, Teraz Środowisko

Całą debatę można obejrzeć na stronie: www.esgkongres.pl i https://oesg.pl/kongres/