Wskaźniki stopniodni ogrzewania i stopniodni chłodzenia pokazują, jak zmienia się klimat na świecie. W Unii Europejskiej od 1979 roku zapotrzebowanie na ogrzanie budynków spadło o jedną piątą, jednocześnie wartość stopniodni chłodzenia wzrosła prawie czterokrotnie 

Stopniodni ogrzewania i chłodzenia - co to oznacza?

Stopniodni ogrzewania i stopniodni chłodzenia to wskaźniki techniczne oparte na pogodzie, mające na celu opisanie zapotrzebowania budynków na energię w zakresie ogrzewania lub chłodzenia. Jednak same HDD i CDD nie powinny być używane jako wskaźnik zastępczy zużycia energii lub emisji gazów cieplarnianych. Zależą one również od innych czynników, takich jak lokalizacja i orientacja budynku, projekt, izolacja, użytkowanie, a także system ogrzewania/chłodzenia i rodzaj wykorzystywanej energii (np. paliwa kopalne lub energia odnawialna).

Zapotrzebowanie na ogrzewanie spada

W całej Unii Europejskiej zapotrzebowanie na ogrzanie danego budynku, mierzone jako wartość stopniodni ogrzewania (HDD), zmniejszyło się o 19 proc. w latach 1979-2022. W czasie ponad czterech dekad wartość stopniodni ogrzewania spadła prawie o jedną piątą z 3510 stopniodni w 1979 r. do 2858 w 2022 r. Innymi słowy, w 2022 roku pokryto tylko 81 proc. zapotrzebowania na ciepło w porównaniu z 1979 rokiem.

W tym samym czasie wartość stopniodni chłodzenia (CDD) była prawie czterokrotnie wyższa w 2022 r. niż 43 lata wcześniej. W ciągu ostatnich dziesięcioleci wartość stopniodni chłodzenia wzrosła do 140 w 2022 r., podczas gdy w 1979 r. CDD była na poziomie 37, co wskazuje, że zapotrzebowanie na chłodzenie (klimatyzację) znacznie wzrosło.

Najcieplejsze i najzimniejsze kraje

Stopniodni ogrzewania różnią się znacznie w poszczególnych krajach członkowskich UE. Olbrzymi wpływ na wskaźnik ma położenie geograficzne danego kraju. Kraje leżące na północy Europy mają dużo wyższe wskaźniki dotyczące ogrzewania niż południe kontynentu. W przypadku chłodzenia sytuacja jest odwrotna, jednak we wszystkich regionach trend jest ten sam: mniejsze zapotrzebowanie na ogrzewanie i większe na chłodzenie. 

W ubiegłym roku Finlandia odnotowała najwyższą roczną wartość stopniodni ogrzewania (5 277), w przeciwieństwie do najniższej wartości odnotowanej na Malcie (544). Oznacza to, że dla danego budynku zapotrzebowanie na ogrzewanie było w Finlandii prawie dziesięciokrotnie większe niż na Malcie. Jeśli chodzi o roczne HDD, tuż za Finlandią uplasowała się Szwecja (4 919), wyprzedzając Estonię (4 118), Łotwę (4 026) i Litwę (3 773). 

W 2022 r. po Malcie, najniższą liczbę stopniodni grzewczych w ciągu roku notowano na Cyprze (696), w Portugalii (968), Hiszpanii (1 478) i Grecji (1 538).

Polska ze wskaźnikiem stopniodni ogrzewania na poziomie 3200 plasuje się w środku stawki.

Najwyższe i najniższe HDD w regionach

Wśród najmniejszych regionów UE, takich jak polskie powiaty, najwyższą średnią roczną wartość stopniodni ogrzewania (6 647) dla wszystkich dostępnych danych obejmujących 43 lata, od 1979 do 2022 r., mało Norrbottens län w Szwecji, podczas gdy najniższą wartość zaobserwowano na Fuerteventurze w Hiszpanii (17).

Po Norrbottens län w Szwecji plasowały się Lappi w Finlandii (6 640) i Västerbottens län w Szwecji (6 077).

Z kolei najniższe wartości po Fuerteventurze, odnotowano także w Hiszpanii: La Gomera (38), Lanzarote (53), Gran Canaria (150) i La Palma (250).

W Polsce 43-letnia średnia wartość stopniodni ogrzewania wahała się w przedziale od 3161 w powiecie zielonogórskim, do 3953 w powiecie nowotarskim. Wśród województw największe zapotrzebowanie na ogrzewanie w okresie 43 lat było na Warmii i Mazurach (3736), a najmniejsze w woj. lubuskim 3187.

Stopniodni chłodzenia w poszczególnych krajach

W UE w 2022 r. dla rocznych stopniodni chłodzenia najwyższe wartości na poziomie krajowym odnotowano na Malcie (842), następnie na Cyprze (698), w Hiszpanii (384), we Włoszech (375) i Grecji (372). Najniższe wartości odnotowano w Irlandii (0,03 CDD), Szwecji (1,6), Finlandii (2,5), Danii (3,4) i Łotwie (13,6). W Polsce w 2022 r. roczna wartość stopniodni chłodzenia w 2022 była na poziomie nieco powyżej 40.

Najwyższe i najniższe CDD w regionach

Na poziomie regionalnym średnie roczne dla wszystkich dostępnych danych z okresu od 1979 do 2022 roku pokazują, że najwyższy poziom stopniodni chłodzenia zaobserwowano na wyspach Gozo i Comino na Malcie (594). Kolejne były Cypr (580), Malta (577), Notios Tomeas Athinon (567) i Peiraias, Nisoi (566), oba w Grecji.

W Polsce najwyższą średnią wartość wskaźnika CDD z 43 lat notowały Poznań i Warszawa - odpowiednio 28 i 27. Podczas gdy najniższe zapotrzebowanie na klimatyzację było w powiecie nowotarskim (3).

Wśród województw największe zapotrzebowanie na klimatyzację było w Wielkopolsce (22), a najmniejsze w woj. pomorskim (8).